birinci yeniciler ne demek?

Birinci Yeniciler (Garipçiler)

Birinci Yeniciler, Türk edebiyatında 1940'lı yıllarda ortaya çıkan ve şiirde köklü değişiklikler hedefleyen bir akımdır. Diğer adıyla Garip Akımı olarak da bilinirler. Temelde Orhan Veli Kanık, Oktay Rifat Horozcu ve Melih Cevdet Anday tarafından başlatılmıştır.

Akımın Temel Özellikleri:

• Şiirselliği Reddetme: Birinci Yeniciler, şiirde daha önceden kabul görmüş olan ölçü, kafiye, redif gibi unsurları reddetmişlerdir. Amaçları, şiiri "basitleştirmek" ve "herkesin anlayabileceği" bir hale getirmektir. Bu durum, o dönemde büyük bir tartışma yaratmıştır.
• Sıradan İnsanı Konu Edinme: Şiirde daha çok sıradan insanların hayatlarını, günlük olayları ve basit duyguları konu edinmişlerdir. Aşk, ölüm, tabiat gibi klasik temalar yerine, sokaktaki insanın dertleri ve sevinçleri şiire girmiştir.
• Sürrealizm ve Dadaizm Etkisi: Akım, Avrupa'daki Sürrealizm ve Dadaizm akımlarından etkilenmiştir. Bu etki, şiirlerde mantık dışı öğelerin, absürt durumların ve beklenmedik imgelerin kullanılmasına yol açmıştır.
• Argo ve Halk Dilini Kullanma: Şiirde daha önce pek kullanılmayan argo ve halk diline ait ifadeler sıkça kullanılmıştır. Bu durum, şiirin dilini "demokratikleştirmek" ve halka yaklaştırmak amacıyla yapılmıştır.

Önemli Temsilcileri ve Eserleri:

• Orhan Veli Kanık: Garip, Vazgeçemediğim, Destan Gibi, Yenisi
• Oktay Rifat Horozcu: Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üzerine Şiirler, Güzelleme
• Melih Cevdet Anday: Garip, Rahatı Kaçan Ağaç, Telgrafhane, Yanyana

Akımın Eleştirisi:

Birinci Yeniciler, şiiri basitleştirdikleri, şiirselliği yok ettikleri ve sıradanlığı yücelttikleri gerekçesiyle eleştirilmişlerdir. Ancak, Türk şiirine yeni bir soluk getirdikleri, şiirin konusunu ve dilini genişlettikleri ve sonraki kuşakları etkiledikleri de bir gerçektir.

Önemli Kavramlar (Linkler):

• Garip Akımı: Garip Akımı
• Sürrealizm: Sürrealizm
• Dadaizm: Dadaizm